امروزه با پیشرفت ماشین‌های صنعت فرش‌بافی، تنوع طرح و رنگ فرش‌های ماشینی بسیار شده است. قیمت این نوع فرش‌ها در مقایسه با فرش دستباف نیز تفاوت چشمگیری دارد و مقرون‌به‌صرفه است. با توجه به این موارد استفاده از فرش ماشینی در خانه‌های امروزی روند رو به رشدی داشته است و به همین دلیل، بررسی نکات نگهداری از فرش ماشینی بسیار اهمیت دارد. در ادامه به ثمربخش‌ترین نکات نگهداری از فرش ماشینی اشاره خواهیم کرد.
فرش را هرگز تا نکنید!
اگر قصد جمع کردن فرش را دارید، هرگز آن را تا نکنید. بهترین روش در جمع کردن فرش، لول کردن آن است تا بافت آن نشکند و تار و پودش صدمه نخورد. این نکته مهم، در موارد نگهداری از فرش دستباف و ماشینی که تراکم بالایی دارند، مشترک است.
لکه‌ها را با چاقو نتراشید!
بدون شک اگر مایعات روی فرش بریزد، باید سریع خشک شده تا از پوسیدگی آن جلوگیری شود. وقتی لکه‌ای روی فرش ایجاد می‌شود که به سادگی از بین نمی‌رود، هرگز با چاقو به جان فرش نیفتید و با حذف بافت آن، در صدد از بین بردن لکه نباشید. حذف هر نوع لکه بر اساس مواد آن، اصولی دارد که می‌توانید بعد از تحقیق، روش رفع آن را پیدا کنید یا فرش را برای لکه‌زدایی به قالیشویی‌های معتبر بسپارید.
به خواب فرش جارو بزنید
معمولاً برای راحتی کار، جارو برقی را به صورت رفت و برگشتی روی سطح فرش حرکت می‌دهیم. در حالی که این کار، بسیار نادرست است. باید با هر بار حرکت رفت جارو، تماس آن را با سطح فرش قطع کنید و مجدد جارو را در جهت خواب فرش حرکت دهیم. در تعداد دفعات جارو زدن نباید افراط یا تفریط داشته باشید. معمولاً هفته‌ای یک بار کفایت می‌کند.
رشد باکتری در سطح فرش
رطوبت یکی از عواملی است که علاوه بر پوسیدگی می‌تواند سبب رشد باکتری شود. همچنین اگر هوا در سطح فرش جریان نداشته باشد، احتمال رشد کپک بالا می رود. بنابراین جلوگیری از رطوبت و برقراری جریان هوا در اتاق می‌تواند امری مهم در نگهداری از فرش محسوب شود. بهتر است که فرش روی سطح موکت و مواد پلاستیکی پهن نشود. زیرا در این حالت، حشرات فرصت خوبی برای رشد پیدا خواهند کرد. تابش به‌اندازه نور خورشید، می‌تواند به سلامت فرش و جلوگیری از کپک و رشد حشرات کمک کند، اما فراموش نکنید تابش بیش از حد خورشید، سبب رنگ‌پریدگی فرش خواهد شد.
برای نگهداری از فرش دستباف چه باید کرد؟
وقتی صحبت از فرش دستباف می‌شود، شمایل یک اثر هنری ارزنده در ذهن شکل می‌گیرد که بدون شک نگهداری از آن در درجه بالایی از اهمیت قرار می‌گیرد. وقتی که قرار است برای پوشش کف خانه از چنین کالای ارزشمندی استفاده کنیم که در زمره هنر صنایع دستی قرار می‌گیرد، باید در زمینه نگهداری از آن نیز اطلاعات مفیدی داشته باشیم. از مهم‌ترین نکات نگهداری از فرش دستباف، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
فرش دستباف را نمی‌توان هر جایی پهن کرد
یکی از مهم‌ترین رازهای بالا رفتن کیفیت در نگهداری از فرش دستباف، توجه به سطحی است که قرار است این هنر ارزنده صنایع دستی، روی آن پهن شود. این سطح باید تمیز و بدون خاک باشد و حتماً خبری از نم و رطوبت در آن نباشد. همچنین تماس فرش با سطوح گچی و آهکی، کیفیت و طول عمر آن را به خطر می‌اندازد.
گرد وخاک، دشمن فرش دستباف است
یکی از نکات مهم در نگهداری از فرش دستباف، مراقبت از آن در مقابل گرد و خاک است. بنابراین به کفایت جارو بزنید و فراموش نکنید در زمان استفاده از جارو برقی، حتماً مراقب گرد تولید شده از خود این دستگاه نیز باشید. بهترین کار این است که پنجره‌ای به سبب گردش هوا، در محل مورد نظر باز باشد تا هم امکان تنفس بهتر برای خودتان وجود داشته باشد و هم عمل جارو زدن با کیفیت‌تر صورت گیرد. دریچه کولر منبع ورود خاک به داخل خانه و نشست آن به‌روی فرش است. بنابراین بهتر است که هر چند وقت یکبار، روی سطح دریچه را با کمک جارو برقی تمیز کنید یا با چسباندن یک پارچه توری، حجم خاک رسیده به فرش را کاهش دهید.
نگهداری از فرش دستباف بدون شست‌وشو ممکن نیست
فرش هم مثل هر وسیله پرمصرف دیگر در معرض آلودگی قرار دارد و کثیف می‌شود، بنابراین توجه به شست‌شوی آن یکی از نکات مهم در شیوه نگهداری و حفظ کیفیت است. برای نگهداری از فرش دستباف می‌توانید به یک قالیشویی معتبر اعتماد کنید یا خودتان برای شست‌وشو دست به کار شوید. اگر به‌روش سنتی خودتان این شست‌وشو را به عهده میگیرید، حتماً پیش از آن با یک چوب از پشت بافت فرش به آن ضربه بزنید تا گرد و غبار کامل زدوده شود.استفاده از شوینده قوی سبب می‌شود که تار و پود فرش دستباف از بین برود. یکی از نکات مهم نگهداری از فرش دستباف، استفاده از صابون برای شست‌وشو است.
جزئیات دکوراسیون فرش دستباف برای حفظ کیفیت آن
چگونگی چیدمان فرش دستباف در حفظ کیفیت آن بسیار مهم است. به‌عنوان مثال هرگز فرش نباید به زیر پایه‌های مبل، میز یا بوفه برود. این نوع چیدمان به تار و پود آن صدمه می‌زند و تنها شامل فرش‌های دستباف نمی‌شود. اصطکاک فرش با هر بار باز و بسته شدن در نیز، به‌مرور زمان آسیب‌رسان خواهد بود و باید به این موضوع توجه بسیاری کرد. تعویض جهت فرش دستباف و در اصطلاح و سر و ته کردن آن، سبب می‌شود که اگر قسمتی از فرش بیشتر در معرض پاخوردگی است، بتوان از فرسایش بالای آن جلوگیری کرد.
رطوبت به فرش دستباف آسیب می‌زند
برای نگهداری از فرش دستباف باید آن را از رطوبت دور نگه داشت، فضای مرطوب و نمور که در آن نور خورشید چندان فرصت تابش ندارد، محلی مستعد برای صدمه زدن به بافت فرش محسوب می‌شود. این نکته نیز باید گفته شود که در شهرهای مرطوب فرش‌های تمام پشم ماندگاری بهتری دارند. رطوبت پس‌ماند آب گلدان، صدمه‌ای جدی به فرش خواهد زد و سبب پوسیدگی و مخدوش شدن تار پود فرش خواهد شد.
برای جلوگیری از بید زدن فرش چه باید کرد؟
جلوگیری از بید زدن یکی از نکات مهم در نگهداری از فرش است. بیدها به جان بافت پشمی فرش می‌افتند و بعد از مدتی قسمتی از الیاف فرش مخدوش یا ناپدید می‌شود. معمولاً وقتی تصمیم به جمع کردن و کنار گذاشتن فرش میگیرید، سروکله بیدها نیز پیدا می‌شود. در این حالت باید پیش از بسته‌بندی فرش و در انبار گذاشتن آن، از نفتالین استفاده و سپس فرش را لول کنید. در نهایت تمام فرش لول‌شده را با پلاستیک بپوشانید تا گاز نفتالین در بافت فرش باقی بماند.
رطوبت یکی دیگر از عوامل رشد بیدها هستند که برای حفظ سلامت فرش، توصیه می‌کنیم همیشه سطح فرش را خشک نگهدارید. تابش به اندازه نور خورشید و وجود پنجره و گردش هوای تازه، به جلوگیری از رطوبت کمک می‌کند.
تجمع خاک و گرد و غبار فرصت خوبی برای رشد بیدها محسوب می‌شود. بنابراین عمل ساده جارو زدن، این فرصت را از بین می‌برد.
نگهداری از فرش لول شده
علاوه بر مواقعی که از فرش استفاده می‌کنیم، در شرایط انبار نیز باید به کیفیت و سلامت آن توجه داشته باشیم. برای نگهداری از فرش در حالت لول شده، باید علاوه بر استفاده از نفتالین پیش از جمع کردن، به نکات دیگری نیز توجه کنیم.
به‌عنوان مثال فرش در این شرایط باید در فضایی با جریان هوا و کاملاً خشک قرار گیرد. انباری‌های نمور بدترین فضایی است که می‌شود برای نگهداری از فرش در نظر گرفت. همچنین باید فرش لول شده به شکل افقی قرار گیرد و روی آن کاملاً خالی باشد. در بهترین نوع نگهداری از فرش لول شده باید تقریباً هر سه ماه یکبار، فرش را کامل باز کنیم تا کمی هوا بخورد و مجدد لول شود.
